Kamis, 14 April 2011

Harewos

Hayang ieu lagu tepi kanu dipiati
Tingtrim galindengna ngentringan rasa asihna
Bongan rasa dikukusut
Ku sora reujeung imutna cumantel bae
Geter harewos kamelang
Najan reujeung babarengan dina asih anu manjang
Geter katresna miheman
Aya asih nu melentis eunteup deudeuh ka manehna
Hayang ieu lagu tepi kanu dipiati
Sugan nu dianti bisa ngarti
Haying ieu lagu ngagalindeng ka dirina
Nampa asih kuring nu miharepkeun cintana

Sabtu, 09 April 2011

Bungur Jalan ka Cianjur

Bungur jalan ka Cianjur
Gunung pangrango ngadago teu weleh sono
Jentreng kacapi gelikna suling
Geus deukeut ka Pajajaran ceuk galindeng cianjuran
Bungur jalan ka Cianjur
Ka cibalagung nu liwung teu weleh gandrung
Jentreng kacapi gelikna suling
Jauh keneh ka Pakuan ceuk galindeng panineungan

Lembur Kakasih

Tuh pengkolan anui bras ka ajalan gede nu mawa guligah hate
Tuh cirina tangkal anu ngarandakah nu linduh tempat bumetah
Tuh lemburna kahalang sawah jeung pasir nu mawa seredet geter
Tuh walungan nu bersih herang caina sawening rasa cintana
Didinya gelarna cinta munggaran
Didinya harepan meklar kembangan
Endah panineungan teu kasilih pedah pisah
NU mapag teu ilang - ilang nembongan satiap waktu
Duriat manjang
Kakangen manteng
Lembur teh lemah kakasih
Pangancikan pangbalikan pulas hate wening bersih

Hamdan

Hamdan lirabbil alamin
Allahu rahman warahim
Qadqarruba fathul mubin
Innahu huwas samiul alim
Puji kagungan pangeran
Nu maha welas tur heman
Gusti mangka muka pura bagja
Allahu ya rabbi mantenna maha uninga
Solawat solawatan
Barokat barokatan
Ala Muhammad rasulih
Waala ali Wa sohbih
Salam sinareng solawat
Muga netes ka Muhammad
Natrat ka para karabat
Para ahli jeung sohabat

Rabu, 06 April 2011

Wengi Enjing Tepang Deui

Disimbutan ku halimun
Diaping ku indung peuting
Lalaunan ngalayangna sukma ninggalkeun jasmani
Emh aduh sukma ninggalkeun jasmani
Ngalayang ka awang-awang
Ret nepangan ka nu tebih
Nepungan ka urang gunung
Malati di pinggir pasir
Kakara pisan ligarna
Kapendakna tacan lami
Katuruban dangdaunan
Kahempi ka nagara sari
Kembang diburu dirungrum
Sawengi henteu kapanggih
Patapan henteu kalanglang raraosan mah sawarsih
Emh aduh raraosan mah sawarsih

Hawar-hawar sora hayam
Ciri parantos janari
Nu nyumput teh humarurung
Teungteuingeun milik diri
Harianeun teuing kadar
Misahkeun anu keur asih
Kembang nganggo dihalangan
Ditundung ku indung peuting
Gunung geus aya di pungkur
Indit haté mah murilit
Duh……. indit hate mah murilit
Miang ge da sumoreang
Parangtritis kapiati
Aduh enung pileuleuyan wengi enjing tepang deui
Duh aduh wengi enjing tepang deui

Salempay Sutra

Salempay sutra
Disulam jeung dikarawang
Tawis soca ti jungjunan
Duh ti jungjunan
Salempay sutra
Disulam mangrupa kembang
Tawis asih ti kakasih
Duh ti kakasih
Ngaraketkeun hubungan batin duaan
Mupus waswas jeung cangcaya
Dijuruna disulam ngaran singgetan
Ngaran kuring jeung manehna
Salempay sutra
Disulam jeung dikarawang
Tawis soca ti jungjunan
Duh ti jungjunan
Hiji tawis soca deuh salempay sutra
Jadi jimat pangreugreug ati
Disulam narawang deuh salempay sutra
Geuning ngidem harepan
Salempay sutra
Disulam mangrupa kembang
Tawis asih ti kakasih
Duh ti kakasih

Sariak Layung

Sariak layung di gunung
Iber pasini patepung lawung
Teuteup jauh ngawangwang nu dipigandrung
Eh… ngawangwang nu dipigandrung aduh
Harendong meuhpeuy harideung
Jalan satapak rarambu leuweung
Kumalangpang rongheap nu kapitineung
Eh… rongheap nu kapitineung duuh
Surya surup layung hibar
Ka tanjakan sawangan diumbar
Geus ngolebat ieuh samar-samar
Hariring asihna kapireung ngalalar
Angin tiis ti mumunggang
Katitipan harewos kamelang
Tawis deudeuh ieuh nu maranti
Sungkeman kaheman saranggeuy malati

Reumis Beureum Dina Eurih

Bray balebat pangharepan
Hayam raong patembalan
Ngadigdig nyungsi laratan
Neangan sugan jeung sugan
Kamana atuh panutan
Basa lembur kahuruan duh kahuruan
Jol kalamping suku gunung
Ditempo sugan di kedung
Didongdon sugan kalisung
Kasawah sugan kasaung
Panutan geuning bet suwung
Piraku rek niat pundung rek niat pundung
Harita teh geus byar - brayan
Basa datang ka sampalan ieuh
Kembang eurih pareng nebak
Barodas baseuh cimata
Harita teh geus nyay - nyayan
Asa wirasat nu datang ieuh
Reumis beureum dina eurih
Bareureum baseuh ku getih
Gok amprok reujeung manehna
Keur sare bangun nu tibra
Imut mapag langit jingga
Kembang eurih sasarapna
Aduh geuning bareureum rupana
Aduh………………….. duh………… nu sare dewang dadana

Sagagang Kembang Ros

Sagagang kembang ros
Tawis pangbakti ka diri
Sulur weleh ti jungjunan
Ieuh asih nu wening
Runtuyan harewos
Janji pasini katampi
Moal weleh mikaheman
Ieuh asih nu wening
Sarining kembang
Jatining asih
Jadi angkeuhan
Duh urang duaan
Ngaca pang harepan
Panteng kayakinan
Na dasaring ati
Urang duaan
Sagagang kembang ros
Tawis pangbakti ka diri
Sulur weleh ti jungjunan
Ieuh asih nu wening

Peuting Jeung Pangharepan

Jeup angin entong nyowara
Bongan henteu mawa beja duh mawa beja
Geus bentang ulah ngiceupan
Bongan teu mawa titipan duh gusti mawa titipan
Mega anggur gera leumpang
Pek pindingan itu bulan duh itu bulan
Bongan neuteup titatadi
Bongan neuteup titatadi tapi henteu mawa jangji duh teu mawa jangji

Duh peuting ku teungteuingeun
Datang ukur mawa keueung duh mawa keueung
Henteu ngirim pangharepan
Henteu beja – beja acan duh gusti teu beja acan
Boro lila ditungguan
Sugan anjeun babawaan duh babawaan
Datang mawa pihapean
Datang mawa pihapean talatah iber jungjunan duh iber jungjunan

Kembang Tanjung Panineungan

Anaking jimat awaking
Basa ema mulung tanjung rebun-rebun
Di pakarangan nu reumis keneh
Harita keur kakandungan ku hidep
Geus opat taun katukang
Ema nyipta mulung bentang
Nu marurag peuting tadi
Bentang seungit ditiiran pangangguran
Anaking jimat awaking
Basa ema mulung tanjung rebun-rebun
Beut henteu sangka aya nu datang
Ti gunung rek ngabejakeun bapa hidep
Nu opat poe teu mulang
Ngepung gunung pager bitis
Cenah tiwas peuting tadi
Layonna keur ka dieukeun dipulangkeun
Harita waktu layonna geus datang
Ema ceurik ieuh balilihan
Ras ka hidep ieuh na kandungan
Utun inji budak yatim deudeuh teuing
Harita waktu layon geus digotong
Ema inget ieuh kana tanjung
Dikalungkeun na pasaran
Kembang asih panganggeusan ieuh ti duaan
Anaking jimat awaking
Lamun ema mulung tanjung reujeung hidep
Kasuat-suat nya pipikiran
Tapina kedalna teh ku hariring
Hariring eling ku eling
Kana tanjung nu dipulung
Eh kembang tanjung nu nyeungitan pakarangan
Nu nyeungitan hate urang panineungan

Malati Di Gunung Guntur

Malati di Gunung Guntur
Seungitna sungkeman ati
Bodas sesetraning asa
Jadina dina mumunggang leuweung larangan
Malati di Gunung Guntur
Hanjakal henteu dipetik
Beja geus aya nu boga
Ngahaja melak didinya para guriang
Ayeuna kuring geus jauh
Malati sosoca gunung
Boa geus aya nu metik
Duka kusaha
Kamari jol aya beja
Malati ratna mumunggang
Majar can aya nu metik
Duka kunaon
Malati di Gunung Guntur
Ligar dina panineungan na panineungan
Na saha nu baris metik
Kuring mah da puguh jauh biheung kadongkang

Kembang Impian

Antara lolongkrang kiceup
Urang pateuteup
Bulan pias
Eunteupna lalangse kayas
Kaca jandela nu muka
Kaca katresna nu muka
Peuting teh teuing ku jempling
Asih teh teuing ku wening
Pangharepan lir laut nu jero
Teu katepi ku sora panggero
Urang teuleuman ku geter deudeuh duaan
Urang tataran ku karep jeung pangharepan
Tong teuing ngedalkeun lisan
Urang guneman
Na ciptaan
Bagja pikeun patembongan
Geter ti ati ka ati
Iber jadina pasini
Saranggeuy kembang impian
Sungkemeun kana lahunan

Hariring Nu Kungsi Nyanding

Purnama nu kungsi leungit
Ayeuna nganjang ka buruan deui
Anu kungsi kapiati
Kiwari urang ditepangkeun deui
Hariring nu kungsi nyanding
Ayeuna datang ngahaleuang deui
Hayu patarema tineung
Cacapkeun meumpeung aya kasempetan
Ayeuna mangsa nu endah
Hayu urang suka bungah
Caang bulan opat belas
Narawangan ati bangblas
Ayeuna mangsa nu endah
Hayu urang suka bungah
Caang bulan opat belas
Narawangan ati bangblas

Imut Malati

Imut malati
Wengi tadi jungjunan patepang deui
Nu kapiati
Ti kamari jungjunan dianti – anti
Ti gunung putri
Sareng saha salira lungsur ka landeuh
Lagu kamari
Ngagalindeng lalakon gending kadeudeuh
Najan sakedap jorelat tunjung balebat
Estu mo hilap karaos matak tibelat
Ku henteu terang mulihna
Ku henteu terang mulihna eh duka iraha
Najan mung imut saulas sakilat ilang
Tansah kairut hanjakal teu sering tepang
Ku henteu terang leosna
Ku henteu terang leosna eh geuning kamana

Senin, 04 April 2011

Dua Saati

Waktu kuring panggih jeung manehna
Hate leutik nyarita naon maksudna
Waktu kuring wawuh aduh dag dig dug
Naha nya miasih aduh can puguh
Babarengan sauyunan
Silih asih saati ngahiji
Saptu sore sok tagiwur hate
Ngarep – ngarep datang tanda ning satia
Waktu kedal ucap ti manehna
Keubeuk ku rasa bagja aduh bungahna
Cipanon kabungah pikeun saksina
Kuring nampa cintana henteu nyalahan
Waktu kuring panggih jeung manehna
Hate leutik nyarita aduh manisna
Waktu kuring wawuh aduh bagjana
Hate ngan keur manehna aduh endahna
Babarengan sauyunan
Silih asih saati miheman
Paheut jangji moal pukah deui
Unggal Saptu sore datang ka manehna
Waktu kuring wakca ka manehna
Resmi ngajak tunangan paheut micinta
Ukur rangkul tresna pikeun jawabna
Kuring reujeung manehna hiji saati

Di Langit Bandung

Jangjang peuting
Geus ngalingkup
Ngarungkupan dayeuh Bandung
Anu hibar sinar lampu
Panto ati
Geus narutup
Mipindingan kawih asih
Anu halon tur halimpu
Geus paanggang geuning
Urang pajauh
Rek kasaha diri
Nyungkem nyaluuh
Nu disungsi geuning
Nu diteangan
Duh ieung teu tembong-tembong
Geuning taya ngibaran
Dilalangit langit Bandung
Ngempur hurung bulan keur mayung
Dilelemah lemah Bandung
Kapidangdung-kapidangdung diri ditundung
Dilalangit langit Bandung
Ngempur hurung bulan keur mayung
Dilelemah lemah Bandung
Kapidangdung-kapidangdung diri ditundung

Bulan Bandung Panineungan

Mun sareupna geus mimiti
Katembong nyimbutan Bandung
Angin lembang turun laun ngabubuhan
Langit mayung bulan beukah
Mangkat hiji lagu
Kedaling katineung ati deudeuh
Mun kareta pangakhirna
Geus anjog ka kota Bandung
Sinyal beureum malang deui ngahalangan
Kota hurung bentang mijah
Ngalaeu hiji lagu
Kedaling kasmaran pikir aduh
Harewos peuting marengan hiji impian
Bulan dilangit Bandung nyaangan
Ngagentraan paneuteupna pangimplengan
Langit isuk angger biru nya eulis da anggeur biru
Hariring peuting pamirig hiji impian
Bulan dilangit Bandung nyaksian
Wawakil ti pameunteuna panineungan
Kembang mawar angger beureum nya eulis da angger beureum
Mun radio geus karungu nembangkeun lagu pamungkas
Gelik sora anca alon pileuleuyan
Peuting cicing kota jempling
Jerit hiji lagu kedaling kakeueung hate deudeuh
Mun balebat gagantina geus hibar wetaneun Bandung
Angin lembang lalaunan muru tambang
Bulan surup langit biru
Tamat hiji lagu harepan tembong ngalanglang aduh
Harewos peuting marengan hiji impian
Bulan dilangit Bandung nyaangan
Ngagentraan paneuteupna pangimplengan
Langit isuk angger biru nya eulis da anggeur biru
Hariring peuting pamirig hiji impian
Bulan dilangit Bandung nyaksian
Wawakil ti pameunteuna panineungan
Kembang mawar angger beureum nya eulis da angger beureum

Angin Priangan

Seungit angin priangan
Ngusapan embun – embunan duh embun - embunan
Hawar – hawar rerendahan ngahariring
Ayun ambing ayun ambing
Seungit angin kahyangan
Sumerepna lelembutan duh na lelembutan
Hawar – hawar rerendahan ngahariring
Eling – eling mangka eling
Deungkleung dengdek deungkleung dengdek sisi lamping
Anu dewek enya anu kuring
Tanah wasiat tanah duriat
Anu matak tibelat na raraosan
Deungkleung dengdek deungkleung dengdek sisi lamping
Anu dewek enya anu kuring
Tanah katresna jadi saraksa
Anu tetep marengan na lelembutan

Anggrek Japati

Anggrek japati na cangkring keur karembangan
Sisi wahangan barodas
Kareta api geus datang sinyal geus muka
Rek di stoplas Cibodas
Gupay – gupay anaking
Gupay – gupay digupaykeun ku manehna
Reumbay – reumbay anaking
Reumbayna nginjeum cipanon ti manehna

Puisi 3_Rayuan

Hanya mampu ku tertunduk
Saat ku menatap indah wajahmu
Hanya mampu ku membisu
Saat mendengar alunan suara merdumu
Manis senyummu bagaikan rembulan
Rembulan yang setia menyapa malam
Dan ku harap semoga senyumanmu setia menyapaku
Indah wajahmu bagaikan sang dewi
Hanya seribu puisi yang sanggup lukiskan semua

Oleh:Lodian Purwa

Puisi 2_Dirimu

Indahnya siang
Dengan hadirnya sang mentari
Indahnya malam
Dengan hadirnya para bintang dan sang rembulan
Indahnya hidupku
Dengan hadirnya dirimu dihatiku
Tanpa mentari siang takkan terasa indah
Tanpa para bintang yang gemerlang dan manisnya
Sang rembulan malampun terasa sunyi
Dan tanpa hadirmu disini semua terasa sepi
Ku mohon tetaplah disini
Temani hari – hariku dengan sejuta keindahanmu

Oleh:Lodian Purwa

Puisi 1_Tentang Cinta

Cinta terkadang begitu indah
Tapi cinta bisa sangat nyakitin
Cinta bukanlah permainan
Cinta juga bukan untuk dipermainkan
Cinta bisa buat orang bahagia
Bisa juga buat orang terluka
Sungguh sadis yang namanya cinta
Cinta bukan untuk disakiti
Karena dia bisa menyakiti
Cinta butuh ketulusan
Karena dia bisa memberi kebahagiaan
Jadi hati-hatilah dengan permainan cinta
Karena hanya orang yang mengerti cinta
Yang akan bahagia

Oleh:Lodian Purwa

Minggu, 03 April 2011

Celempung

Waditra tradisional ini dibuat dari ruas bambu dengan sembilunya sebagai senar. Kegunaan waditra ini adalah sebagai pengatur irama lagu dalam orkestrasi yang dinamakan Celempungan.
Adapun bahan yang digunakan berupa seruas bambu (misalnya awi gombong) ukuran diamater lebih kurang 20 cm, panjang lebih kurang 40 cm. Yang dijadikan muka, ditatah diratakan (maksudnya untuk membuang sembilu yang tidak dipergunakan sebagai senar). Bagian tengahnya dilubangi agar suara senar menggema dalam tabung. Adapun kedua senar tersebut diatur nada-nadanya, yaitu barang-galimber atau nada-nada lainnya yang dikehendaki si pembuat. Kedua senar itu dihubungkan dengan bambu berbentuk persegi panjang (5×3 cm), dan disebut sumbi atau lilidah yang dipasang tepat pada tengah permukaan atau diatas lubang. Disamping itu dilakukan pelubangan lebih kurang 10 cm, untuk mengatur getaran volume udara yang diatur oleh telapak tangan kiri. Di ujung pangkal muka celempung terbentang 2 kerat bambu (5×1 cm) untuk alat penegang senar, dinamakan tumpangsari atau inang.
Celempungan dibunyikan dengan mempergunakan alat pemukul yang disebut tarengteng. Celempungan juga dilengkapi dengan 2 buah kacapi (kacapi indung dan kacapi rincik), goong tiup dari seruas bambu atau goong buyung. Agar lebih menarik lagi diiringi suara sinden. Lagu-lagunya antara lain: “Angle”, “Banjaran”, “Cangkurileung”, “Dayung Sampan”, “Eceng Gondok”, “Gendu”, “Hayam Ngupuk”, dan sebagainya. Sekarang musik bambu ini jarang didapat sebab kalah oleh gamelan. Hanya di daerah-daerah tertentu saja masih terdapat celempungan, terutama di desa-desa.
* Ensiklopedi Sunda, 2000.

Beberapa Catatan Kecil Tentang Rd. Mahyar Angga Kusumadinata

Oleh: Hendra Santosa (Dosen PS Seni Karawitan)
Rd. Mahyar Angga Kusumadinata (RMK) seorang guru musik yang tentunya sangat mengenal antara teori dan prakteknya. Ketika beliau mencoba mengiringi lagu Sunda, seperti yang dikenalnya ketika masih kecil, pikirannya agak terhenyak, karena iringan musik itu terasa tidak pas dengan lagu yang dibawakannya. Dari rasa penasaran itu, EMK kemudian mencari tahu, di mana dan bagaimana hal itu bisa terjadi. Bukankah musik barat (diatonis) bisa mengiringi lagu apa saja, karena apa yang disebut musik intinya sama, yaitu seni suara (Nano S, dalam Gelitik Dalam Karawitan Sunda seperti yang tercantum dalam  http://www. pikiran-rakyat.com/cetak/0304/09/0806.htm).
Rd. Mahyar Angga Kusumadinata yang mengenal ilmu musik dengan relung-relung hitungannya, mulai dengan ukuran centi sampai dengan interval-intervalnya, kemudian mengukur susunan tangga nada (laras) Sunda, pada waditra (instrumen) gamelan, secara cermat dan teliti. Dari telaahannya akhirnya membuahkan hasil, bahwa swarantara (interval) pada tangga nada karawitan Sunda, berbeda dengan interval musik. Mulailah beliau berguru pada seniman gamelan, sekaligus mengenal tabuh dan lagu gamelan di pendopo Kabupaten Sumedang. Dengan terjun langsung belajar, baik vokal dan tabuhannya, akhirnya Rd Muhyar AK membuat kesimpulan, bahwa antara musik dan karawitan teu harib-harib acan! (jangankan sama, dekatpun tidak-red). Itulah sekelumit uraian Rd Muhyar AK yang mengawali latar belakang mengapa beliau menggeluti karawitan Sunda, seperti yang diungkapkannya dalam buku “Pangawikan Rinengga Swara”, dan “Sari Raras”. Konon sejak tahun 1916 Rd Muhyar AK mulai merintis penelitiannya yang kemudian dikembakgkan menjadi teori karawitan Sunda. Dibuatlahserat kanayagan (notasi) Da Mi Na Ti La, yang membedakan dengan musik yang mempergunakan Do Re Mi Fa So La Ti Do. Untuk mencoba penggunaan serat kanayagan yang dibuatnya, RMK mencoba mengajarkannya kepada Abdul Gafur orang Sumatera Barat, dengan lagunya “Suba Kastawa”.  Ternyata Abdul Gafur bisa membacanya dengan baik dan legalah hatinya karena apa yang dibuatnya ternyata tidak sia-sia. Dari sana Rd Muhyar AK mulai menuliskan lagu-lagu Sunda dengan serat kanayagan ciptaannya. Tangga pada pelog ditentukan jumlahnya 9 swara. Selendro pada awalnya jumlahnya beragam, ada yang 10 swara, 15 swara, dan 17 swara. Di mana akhirnya ditetapkan bahwa tangga nada selendro jumlahnya 17 swara(musik 12 swara), (Heri Herdini, http://www.pikiran-rakyat.com/cetak/0902/26/khazanah/utama2.htm).
Rd Muhyar AK pernah pula mencoba menulis lagu dengan angka huruf Arab, mempergunakan not balok dengan mempergunakan kunci loloran, dan akhirnya tetaplah mempergunakan angka 1 (da) 2 (mi) 3 (na) 4 (ti) 5 (la). “Daminatila” disebut nada relatif, artinya bisa berpindah-pindah, sedangkan istilah Tugu. Loloran, Panelu, Galimer dan Singgul disebut nada mutlak. Itstilah kritis dan mol pada musik, identik dengan kata miring dan malang. Dari buku nyanyian yang ditulisnya Rd Muhyar AK tidak hanya menuliskan lagu-lagu anak-anak saja, tetapi juga menulis lagu pupuh dan tembang, seperti terungkap dalam bukunya Kawih Murangkalih dan Sari Arum (Heri Herdini, http://www.pikiran-rakyat.com/cetak/0902/26/khazanah/utama2.htm).
Selain itu beliau pun membuat beberapa lagu yang abadi dikenal sampai sekarang, di antaranya lagu “Lemah Cai” dan “Dewi Sartika”. Gamelan Ki Pembayun yang dibuatnya pada akhir taun 60-an, merupakan realisasi dari teorinya tentang lara salendro beda antara 17 swara. Sayang dokumen besar yang begitu tinggi nilainya itu, hilang tak tahu rimbanya, dan tidak ada instansi yang bertanggung jawab, padahal biaya untuk pembuatan gamelan itu didukung oleh salah satu instansi di Pemda Jabar (Heri Herdini, http://www.pikiran-rakyat.com/cetak/0902/26/khazanah/utama2.htm).
Untuk Memberikan komentar gunakan Fasilitas Forum > Berita. Fasilitas ini dapat diakses melalui alamat: http://forum.isi-dps.ac.id